Zadanie 4.2.1.5
Wskazówka teoretyczna
Informacja
Postaraj się samodzielnie rozwiązać zadanie. Możesz sprawdzić swój tok rozumowania, klikając w przyciski odsłaniające kolejne etapy proponowanego rozwiązania lub sprawdź od razu odpowiedź.
Dane i szukane
Dane:
- długość równi \(l=1,2\,\mathrm{m}\),
- masa klocka \(m=0,8\,\mathrm{kg}\),
- kąt nachylenia równi do poziomu \(\alpha=30^{\circ}\),
- prędkość klocka \(\displaystyle{v=0,3\,\mathrm{\frac{m}{s}} }\),
- przyspieszenie ziemskie \(\displaystyle{g=10\,\mathrm{\frac{m}{s^2}} }\).
Szukane:
- ilość wydzielonej energii cieplnej \(Q\).
Analiza sytuacji
Z treści zadania wynika, że w czasie przesuwania się klocka po równi wydziela się ciepło \(Q\), czyli wzrasta energia cieplna (wewnętrzna) trących się ciał. W czasie ruchu klocka jego energia kinetyczna jest stała, klocek ma stałą prędkość, natomiast w wyniku zmniejszania się wysokości, maleje jego energia potencjalna. Wynika stąd, że to energia potencjalna ulega zamianie na energię wewnętrzną (na wydzielone ciepło).
Analiza rodzajów energii, z jakimi mamy do czynienia w układzie równia i zsuwający się po niej klocek, może dać odpowiedź na pytanie postawione w treści zadania. Wymienione rodzaje energii są związane zasadą zachowania energii:
gdzie: \(E_k\) – energia kinetyczna klocka, \(E_p\) – energia potencjalna klocka, \(E_w\) – energia wewnętrzna klocka i równi.
Rozwiązanie
Zastosujmy teraz zasadę zachowania energii do rozwiązania powyższego problemu. Ponieważ energia kinetyczna klocka nie zmienia się (klocek ma stałą prędkość), a maleje jego energia potencjalna, to ubytkowi energii potencjalnej musi towarzyszyć ekwiwalentny przyrost energii wewnętrznej zgodnie ze wzorem:
Przy czym \(\Delta E_w=Q\) jest to szukaną przez nas energią cieplną, natomiast \(\Delta E_p\) jest zmianą (ujemną) energii potencjalnej klocka. I ta otrzymujemy:
\(h\) jest wysokością, na jakiej znajduje się klocek, a ponieważ znamy długość równi i kąt jej nachylenia, możemy napisać \(\displaystyle{\sin\alpha=\frac{h}{l}}\). Ilość wydzielonej energii cieplnej w czasie ruchu klocka po równi wynosi:
Obliczona energia cieplna częściowo wydziela się w klocku, a częściowo w pobliżu powierzchni równi.
Odpowiedź
Na całej długości równi, w wyniku tarcia klocka o powierzchnię równi, wydzieli się \(4,8\,\mathrm{J}\) ciepła.