Zadanie 4.4.2.1

 Zadanie 4.4.2.1

Praca i pęd
Stojące na łyżwach dziecko o ważące \(20\,\mathrm{kg}\) trzyma w ręku pakunek o masie \(1\,\mathrm{kg}\). Tarcie łyżew o lód jest zaniedbywalnie małe. W pewnej chwili rzuca ono ten pakunek, poziomo przed siebie, z prędkością \(\displaystyle{5\,\mathrm{\frac{m}{s}} }\). Wyznacz, z jaką prędkością zacznie poruszać się dziecko, w  wyniku rzucenia pakunku. Oblicz, jaką pracę wykonało dziecko.

Informacja

Możesz zobaczyć odpowiedź klikając w przycisk "Odpowiedź" lub sprawdzać kolejne etapy rozwiązania, wybierając prawidłowe odpowiedzi. W rozwiązaniu znajdziesz wskazówki, obliczenia i objaśnienia.

Dane i szukane

Dane:
- masa dziecka \(M=20\,\mathrm{kg}\),
- masa pakunku \(m=1\,\mathrm{kg}\),
- prędkość wyrzucenia pakunku przez dziecko \(\displaystyle{5\,\mathrm{\frac{m}{s}} }\).

Szukane:
- prędkość, z jaką zacznie poruszać się dziecko po rzuceniu pakunku \(u\),
- praca, jaką wykonało dziecko \(W\).

Odpowiedź

W wyniku rzucenia pakunku, dziecko zacznie poruszać się z prędkością \(\displaystyle{u=0,25\,\mathrm{\frac{m}{s}}}\). Dziecko wykonało pracę \(13,125\,\mathrm{J}\).

Polecenie

Po wyrzucenia pakunku dziecko i przedmiot poruszają się z różnymi prędkościami \(v\) oraz \(u\). W jaki sposób została uzyskana energia kinetyczna dziecka i pakunku? Wybierz jedno prawidłowe stwierdzenie, spośród dwóch przedstawionych poniżej.

Stwierdzenie 1 z 2

Energia kinetyczna, jaką posiada dziecko i pakunek, uzyskana została z energii potencjalnej.

Odpowiedź nieprawidłowa

Stwierdzenie 2 z 2

Energia kinetyczna, jaką posiada dziecko i pakunek, uzyskana została z pracy dziecka.

Odpowiedź prawidłowa

Polecenie

Napisz zasadę zachowania pędu dla układu dziecko - pakunek i znajdź prędkość \(u\) dziecka po wyrzuceniu pakunku. Wybierz jedną prawidłową wartość, wśród dwóch przedstawionych poniżej.

Wybór 1 z 4

\(\displaystyle{u=0,1\,\mathrm{\frac{m}{s}}}\)

Odpowiedź nieprawidłowa

Wybór 2 z 4

\(\displaystyle{u=0,25\,\mathrm{\frac{m}{s}}}\)

Odpowiedź prawidłowa

Wybór 3 z 4

\(\displaystyle{u=0,5\,\mathrm{\frac{m}{s}}}\)

Odpowiedź nieprawidłowa

Wybór 4 z 4

\(\displaystyle{u=0,75\,\mathrm{\frac{m}{s}}}\)

Odpowiedź nieprawidłowa

Rozwiązanie

Energia kinetyczna, jaką posiada dziecko i pakunek, uzyskana została z pracy dziecka. Zatem praca, jaką wykonało dziecko, jest równa sumie tych energii kinetycznych, ponieważ ich początkowe energie kinetyczne były równe zero. W celu wyliczenia owej pracy musimy wyznaczyć prędkości po rzucie pakunku. Ponieważ, jak wynika z treści zadania, tarcie o lód łyżew dziecka w momencie wyrzucenia pakunku, jest zaniedbywalnie małe, to dla kierunku poziomego (kierunku wyrzucenia pakunku), do opisu zdarzenia, możemy zastosować zasadę zachowania pędu dla układu dziecko – pakunek. Nie można natomiast stosować zasady zachowania energii mechanicznej, ponieważ podczas wyrzucenia pakunku dziecko wykonuje pracę, która powiększa energię mechaniczną układu (tj. dziecka + pakunku).

Sytuację w chwili tuż po wyrzuceniu pakunku przedstawiono na rysunku poniżej w układzie współrzędnej \(x\), skierowanej poziomo – umownie w prawo.

Rysunek


Z zasady zachowania pędu (dla kierunku \(x\)) mamy, że:

\(\sum p_x=0=mv+M(-u)\),

a stąd prędkość, z jaką zacznie poruszać się dziecko po wyrzucenia pakunku, wynosi

\(\displaystyle{u=\frac{mv}{M}=\frac{1\cdot 5}{20}=0,25 }\)

\(\displaystyle{u=0,25\,\mathrm{\frac{m}{s}}}\)

Polecenie

Wyznacz pracę, jaką wykonało dziecko. Wybierz jedną prawidłową wartość, wśród czterech przedstawionych poniżej.

Wybór 1 z 4

\(W=0,625\,\mathrm{J}\)

Odpowiedź nieprawidłowa

Wybór 2 z 4

\(W=11,875\,\mathrm{J}\)

Odpowiedź nieprawidłowa

Wybór 3 z 4

\(W=12,5\,\mathrm{J}\)

Odpowiedź nieprawidłowa

Wybór 4 z 4

\(W=13,125\,\mathrm{J}\)

Odpowiedź prawidłowa

Rozwiązanie

Pracę wykonaną przez dziecko obliczymy, jako różnicę końcowej i początkowej energii mechanicznej tj. kinetycznej dziecka i pakunku. Ponieważ początkowa energia kinetyczna wynosi zero (dziecko z pakunkiem jest w spoczynku), więc praca jest równa sumie końcowych energii kinetycznych dziecka i pakunku. Tak otrzymujemy:

\(\displaystyle{W=\frac{mv^2}{2}+\frac{Mu^2}{2} }\)

\(\displaystyle{W=\frac{mv^2}{2}+\frac{m^2v^2}{2M} }\)

\(\displaystyle{W=\frac{1\cdot 5^2}{2}+\frac{1^2\cdot 5^2}{2\cdot 20}=12,5+0,625 }\)

\(W=13,125\,\mathrm{J}\)

 Zauważmy, że wykonana praca jest przybliżeniu równa końcowej energii pakunku równej \(12,5\,\mathrm{J}\). Energia kinetyczna dziecka jest \(20\) razy mniejsza. 

Po kliknięciu w przycisk  Eksperymenty otworzy się strona z filmem i wyjaśnieniem dwóch eksperymentów:
1. Dwa wózki połączone ściśniętą sprężyną.
2. Zjawisko odrzutu armatki po wystrzale.

Odpowiedź

W wyniku rzucenia pakunku, dziecko zacznie poruszać się z prędkością \(\displaystyle{u=0,25\,\mathrm{\frac{m}{s}}}\). Dziecko wykonało pracę \(13,125\,\mathrm{J}\).