Zadanie 7.3.1.5

 Zadanie 7.3.1.5

Rozładowanie kondensatora
Okładki kondensatora o pojemności \(0,02\,\mathrm{\mu F}\) są naładowane do pewnej różnicy potencjałów. W jakim czasie kondensator rozładuje się do połowy, jeżeli jego okładki połączymy przez rezystor o oporności \(2\,\mathrm{M\Omega}\)?

 Wskazówka teoretyczna

 Teoria - rozładowanie kondensatora
Procesy rozładowania kondensatora i drgania relaksacyjne w obwodach \(RC\) należą do szerokiej klasy procesów relaksacyjnych. Procesy relaksacyjne przeprowadzają układ do stanu równowagi trwałej lub nietrwałej o niższej energii a dokładniej o niższym potencjale termodynamicznym. Procesy relaksacyjne są procesami nieodwracalnymi, w których następuje częściowa dyssypacja (rozproszenie) energii poprzez zamianę jej na ciepło.

Rozładowanie kondensatora opisuje funkcja
\[\displaystyle{Q(t)=Q_0\cdot \exp{\left (-\frac{t}{\tau }\right )} }\]
gdzie \(Q_0\) - ładunek na kondensatorze, \(\tau = RC\) jest czasem relaksacji, po którym wartość funkcji \(\displaystyle{\exp{\left (-\frac{t}{\tau }\right )} }\) maleje \(e\approx 2,718\) razy.

Informacja

Postaraj się samodzielnie rozwiązać zadanie. Możesz sprawdzić swój tok rozumowania, klikając w przyciski odsłaniające kolejne etapy proponowanego rozwiązania lub sprawdź od razu odpowiedź.

Dane i szukane

Dane:
- pojemność kondensatora \(C=0,02\,\mathrm{\mu F}\),
- rezystancja opornika \(R=2\,\mathrm{M\Omega}\).

Szukane:
- czas w jakim kondensator rozładuje się do połowy \(t\).

Analiza sytuacji

Jeżeli do naładowanego kondensatora dołączymy opornik, zamkniemy obwód i rozpocznie się rozładowywanie kondensatora.



Zgodnie z II prawem Kirchhoffa mamy:
\[\displaystyle{\frac{Q}{C}+IR=0 }\]
\[\displaystyle{\frac{Q}{C}+\frac{\mathrm{d} Q}{\mathrm{d} t}R=0 }\]
Otrzymujemy równanie różniczkowe postaci
\[\displaystyle{\frac{\mathrm{d} Q}{\mathrm{d} t}=-\frac{Q}{RC} }\]
Po rozdzielaniu zmiennych możemy równanie obustronnie scałkować
\[\displaystyle{\int \frac{\mathrm{d} Q}{Q}=-\frac{1}{RC}\int \mathrm{d} t }\]
 \[\displaystyle{\int \frac{1}{x}\,\mathrm{d} x= \ln \left | x \right |+C}\] \[\int \mathrm{d} x=x+C\] 
Po całkowaniu otrzymujemy (przyjmujemy, że ładunek \(Q>0\)
\[\displaystyle{\ln Q=-\frac{1}{RC}\cdot t+stała }\]
Stałą "stała" wyznaczymy w warunków początkowych, czyli dla \(t=0\) ładunek wynosił \(Q_0\)
\[\displaystyle{\ln Q_0=-\frac{1}{RC}\cdot 0+stała }\]
\[stała = \ln Q_0\]
Otrzymujemy równanie: \(\displaystyle{\ln Q=-\frac{1}{RC}\cdot t+\ln Q_0 }\)
Po skorzystaniu z definicji logarytmu, otrzymujemy:
\[\displaystyle{Q=\exp\left ( -\frac{t}{RC} +\ln Q_0\right )= \exp\left ( -\frac{t}{RC}\right )\exp\left (\ln Q_0\right ) }\]
\[\displaystyle{Q=Q_0\exp\left ( -\frac{t}{RC}\right )}\]

Rozwiązanie

Do równania \(\displaystyle{Q=Q_0\exp\left ( -\frac{t}{RC}\right )}\) podstawiamy dane z treści zadania, czyli \(Q=0,5\cdot Q_0\) - rozładowanie do połowy oznacza, że na okładkach ładunek zmaleje dwukrotnie.
\[\displaystyle{\frac{Q_0}{2}=Q_0\exp\left ( -\frac{t}{RC}\right )}\]
Mnożąc obustronnie równie przez \(Q_0\) oraz logarytmując, mamy
\[\displaystyle{\ln\frac{1}{2}= -\frac{1}{RC}\cdot t }\]
Czas rozładowania do połowy obliczymy z zależności
\[t=RC\cdot (-1)\cdot \ln \frac{1}{2}=RC\cdot \ln 2  \]
\[t=2\cdot 10^6\cdot 0,02\cdot 10^{-6}\cdot \ln 2\approx0,028\,\mathrm{s}\]

Odpowiedź

Czas po jakim kondensator rozładuje się do połowy, wynosi \(t=0,028\,\mathrm{s}\).