Zadanie 1.2.1.3
DOI: 10.37190/OZE-FizykaCw1-r1

 Zadanie 1.2.1.3

Rzuty wektora na osie
Wektor \(\vec{a}\) tworzy z osią \(x\) kartezjańskiego układu współrzędnych kąt równy \(240^{\circ}\). Należy przedstawić ten wektor w postaci: \(\vec{a}=x\hat{i}+y\hat{j}\), gdzie \(\hat{i}\), \(\hat{j}\) są wektorami jednostkowymi odpowiednich osi (wersorami). Długość wektora \(\vec{a}\) wynosi \(2\).

 Wskazówka teoretyczna

 Teoria - kąt w układzie współrzędnych
Jak narysować kąt w układzie współrzędnych?

Kąt w układzie współrzędnych

Dane i szukane

Dane:
- długość wektora \(\vec{a}\): \(a=2\),
- miara kąta pomiędzy osią x kartezjańskiego układu współrzędnych a wektorem \(\vec{a}\): \(\alpha =240^{\circ}\).

Szukane:
- współrzędne wektora \(\vec{a}\).

Zapisanie wektora z wykorzystaniem wersorów: \(\vec{a}=x\hat{i}+y\hat{j}\), jest równoważne przedstawieniu go w postaci sumy dwu wektorów: jednego wzdłuż osi OX, a drugiego wzdłuż osi OY. Należy zatem naszkicować położenie tego wektora w kartezjańskim układzie współrzędnych i rozłożyć go graficznie na wektory składowe, wzdłuż odpowiednich osi.
Wektor \(\vec{a}\) przedstawiony w układzie kartezjańskim
Rysunek. a) Wektor \(\vec{a}\) przedstawiony w układzie kartezjańskim: \(a_{x}\) oraz \(a_{y}\) oznaczają dwie składowe wektora \(\vec{a}\), kolorem czarnym zostały narysowane wersory. b) rysunek pomocniczy – zapis funkcji cosinus oraz sinus.

 


Rozwiązanie

Na powyższym rysunku został wprowadzony pomocniczy kąt \(\beta=240^{\circ}-180^{\circ}\). Kąt \(\beta\) można użyć do obliczenia składowych wektora \(a_{x}\) oraz \(a_{y}\).

Zgodnie z danymi zadania długość wektora wynosi \(2\) \((a=2)\). Składową \(a_{x}\) można policzyć korzystając z definicji funkcji trygonometrycznych:

\(\displaystyle{\cos\beta=\frac{a_{x}}{a}}\)  mnożąc stronami przez a otrzymujemy:
\(a_{x}=a\, \cos\beta=2\, \cos\, 60^{\circ}=2\, \frac{1}{2}=1\)
Wartość wektora \(\vec{a_{x}}\) jest ujemna, ponieważ skierowany jest on przeciwnie do wersora \(\hat{i}\), więc \(a_{x}=-1\)
Analogicznie postępujemy dla składowej \(a_{y}\)
\(\displaystyle{\sin\beta=\frac{a_{y}}{a}}\)
\(\displaystyle{a_{y}=2\, \sin\, 60^{\circ}=2\, \frac{\sqrt{3}}{2}=\sqrt{3}}\)
Wartość wektora \(\vec{a_{y}}\) jest ujemna, ponieważ skierowany jest on przeciwnie do wersora \(\hat{j}\), więc \(a_{y}=-\sqrt{3}\).

Odpowiedź

Współrzędne wektora \(\vec{a}\) wynoszą \(\vec{a}=-\hat{i}-\sqrt{3}\, \hat{j}\).