Processing math: 100%
Zadanie 3.1.1.3
DOI: 10.37190/OZE-FizykaCw1-r3

 Zadanie 3.1.1.3

Równowaga trzech sił
Trzech zawodników bawi się w przeciąganie liny. Liny są połączone w ten sposób, że jeden koniec każdej z nich jest związany we wspólnym węźle z pozostałymi. Zawodnicy: Wektorysław i Dynaminka ciągną swoje końce lin z siłami o wartościach odpowiednio 400N300N. Wiedząc, że węzeł łączący sznury nie porusza się, oraz że kąt między linami ciągniętymi przez Wektorysława i Dynaminkę wynosi 120 znajdź kierunek liny ciągniętej przez Fizaliusza oraz wartość siły, z jaką on ją ciągnie.

 Wskazówka teoretyczna

 Zasady dynamiki Newtona
I zasada dynamiki

W inercjalnym układzie odniesienia, jeśli na ciało nie działa żadna siła lub siły działające równoważą się, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.
Zgodnie z  I zasadą dynamiki, suma sił działających na układ musi wynosić zero.

II zasada dynamiki

Jeśli siły działające na ciało nie równoważą się, to ciało porusza się z przyspieszeniem wprost proporcjonalnym do siły wypadkowej, a odwrotnie proporcjonalnym do masy ciała. a=Fwm[ms2=Nkg]
III zasada dynamiki

Jeśli ciało A działa na ciało B pewną siłą (siłą akcji), to ciało B działa na ciało A siłą (siłą reakcji) o takiej samej wartości i kierunku, lecz przeciwnym zwrocie. FAB=FBA
Rysunek 1

Informacja

Postaraj się samodzielnie rozwiązać zadanie. Możesz sprawdzić swój tok rozumowania, klikając w przyciski odsłaniające kolejne etapy proponowanego rozwiązania lub sprawdź od razu odpowiedź.

Dane i szukane

Dane:
- siła, z jaką Wektorysław ciągnie linę FA=400 N,
- siła, z jaką Dynaminka ciągnie linę FB=300 N,
- kąt pomiędzy linami Wektorysława i Dynaminki α=120.

Szukane:
- siła, z jaką Fizaliusz ciągnie linę FC,
- kąt pomiędzy linami Wektorysława i Fizaliusza β.

Analiza sytuacji - rysunek

Zapisanie układu równań, dla warunków zadania, będzie prostsze, jeśli rozrysujemy siły działające na linę.

Rozkład sił

Na rysunku, układ współrzędnych został tak dobrany, aby jedna z sił działała wzdłuż osi OX. Zabieg ten uprości układ równań, opisujących siły. Na rysunku został zaznaczony dodatkowy kąt γ. Został on dodany, dla ułatwienia zapisu składowych siły FC. Kąt ten można łatwo powiązać z katem β za pomocą wzoru β=γ+90.
Z rysunku można jeszcze odczytać, że:
sin30=FBxFB  oraz  cos30=FByFB
sinγ=FCxFC  oraz  cosγ=FCyFC

Na podstawie informacji zawartych w zadaniu, można określić przybliżony kierunek i wartość siły przyłożonej do liny ciągniętej przez Fizaliusza. Skoro węzeł łączący wszystkie trzy liny nie porusza się, to układ musi być w równowadze, czyli siły narysowane na diagramie powinny tworzyć trójkąt.

Rysunek 2

Analiza sytuacji

Zawarty, w I zasadzie dynamiki Newtona, warunek równowagi dla układu, zapiszemy w postaci wektorowej: FA+FB+FC=0 Po rozłożeniu sił na składowe równoległe do osi układu współrzędnych, możemy zapisać układ równań w postaci skalarnej: Fx=FAFBxFCx=0Fy=FByFCy=0
{FAFBsin30FCsinγ=0FBcos30FCcosγ=0

Obliczenia

{FAFBsin30FCsinγ=0FBcos30FCcosγ=0
Przekształcając drugie równanie z podanego układu równań, otrzymujemy:
FC=FBcos30cosγ
Podstawiając otrzymaną zależność do pierwszego równania i przekształcając, uzyskujemy:
FAFBsin30FBcos30cosγsinγ=0FAFBsin30=FBcos30sinγcosγtgγ=FAFBsin30FBcos30
Wzór ten po podstawieniu danych pozwala obliczyć wartość kąta γ:
tgγ=4003000,530032=0,96225
Wartość kąta wynosi γ=44
Ostatecznie szukaną wartość kąta β:
β=γ+90=44+90=134
Znając kąt γ, można powrócić do wzoru na wartość siły FC wyprowadzonego z układu równań:
FC=FBcos30cos44=300320,71934361N

Odpowiedź

Kąt między liną Wektorysława a Fizaliusza wynosi 134, zaś siła, z jaką ciągnie line Fizaliusz, ma wartość FC=361N.

Informacja

Poniżej przedstawiona jest animacja, obrazująca zależności geometryczne pomiędzy wektorami siły. Pod animacja znajdują się granatowe, okrągłe przyciski z cyframi. Klikając w odpowiedni numer możesz oglądnąć kolejne etapy analizy geometrycznej.