Zadanie 3.6.1.4
Wskazówka teoretyczna
Siła odśrodkowa bezwładności, działająca na ciało o masie \(m\), w nieinercjalnym układzie odniesienia, wirującym z prędkością kątową wynosi:
Wektor siły odśrodkowej skierowany jest w kierunku od środka okręgu, po którym porusza się ciało.
Informacja
Postaraj się samodzielnie rozwiązać zadanie. Możesz sprawdzić swój tok rozumowania, klikając w przyciski odsłaniające kolejne etapy proponowanego rozwiązania lub sprawdź od razu odpowiedź.
Dane i szukane
Dane:
- promień zakrętu \(r=50\,\mathrm{m}\),
- prędkość samochodu \(\displaystyle{v=72\,\mathrm{\frac{km}{h}}=20\,\mathrm{\frac{m}{s}} }\),
- nachylenie jezdni do poziomu \(\alpha=10^{\circ}\),
- przyspieszenie ziemskie \(\displaystyle{g=10\,\mathrm{\frac{m}{s^2}} }\).
Szukane:
- współczynnik tarcia statycznego \(\mu\).
Analiza sytuacji
Wyobraźmy sobie układ nieinercjalny, względem którego samochód jest w spoczynku, na przykład układ związany z tym samochodem. W układzie tym samochód jest w spoczynku, a działające na niego siły to: siła ciężkości samochodu \(P\) – w dół, siła reakcji jezdni \(R\) prostopadła do jej powierzchni i skierowana w górę, odśrodkowa siła bezwładności w wartości \(F_{od}\) oraz siła tarcia statycznego \(T\), działająca równolegle do powierzchni jezdni. Ponieważ, z punktu widzenia obserwatora w tym układzie nieinercjalnym, samochód jest w spoczynku to, zgodnie z I zasadą dynamiki, wypadkowa działających na niego sił jest równa zeru.
Opis rysunku
Na rysunku przedstawiono diagram sił działających na samochód w nieinercjalnym układzie odniesienia związanym z samochodem. Wprowadzono układ współrzędnych \(x\;y\), przy czym oś \(x\) jest skierowana równolegle do jezdni na zewnątrz zakrętu, a oś \(y\) jest do niej prostopadła i skierowana w górę. Siły są reprezentowane one przez ich wartości bezwzględne.
Opis matematyczny
Warunki równowagi sił dla osi \(x\) i \(y\) mają postać:
Maksymalna wartość siły tarcia, wynosi \(T_{max}=\mu N\), gdzie \(N\) jest siłą nacisku samochodu na powierzchnię jezdni. Siła ta jest równa, co do wartości, zgodnie z III zasadą dynamiki, sile reakcji powierzchni jezdni \(R\), która z kolei, zgodnie z drugim równaniem, jest równa
Podstawiając do pierwszego równania wyrażenie na wartość siły odśrodkowej i \(T=T_{max}\) oraz \(\displaystyle{F_{od}=\frac{mv^2}{r} }\) otrzymujemy
Odpowiedź
Aby samochód mógł bez poślizgu przejechać zakręt z szybkością \(\displaystyle{72\,\mathrm{\frac{km}{h}}}\), wartość współczynnika tarcia statycznego między oponami samochodu a asfaltem, powinna wynosić \(\mu =0,55\).