Zadanie 5.3.2.5

 Zadanie 5.3.2.5

Przewracany sześcian
Jaką minimalną pracę trzeba wykonać, aby blok o masie \(M\), mający kształt sześcianu o krawędzi \(a\), przewrócić na drugi bok?

Informacja

Możesz zobaczyć odpowiedź klikając w przycisk "Odpowiedź" lub sprawdzać kolejne etapy rozwiązania, wybierając prawidłowe odpowiedzi. W rozwiązaniu znajdziesz wskazówki, obliczenia i objaśnienia.

Dane i szukane

Dane:
- masa sześcianu \(M\),
- krawędź sześcianu \(a\),
- przyspieszenie ziemskie \(g\).

Szukane:
- minimalna praca, jaką trzeba wykonać, aby przewrócić na drugi bok sześcian \(W\).

Odpowiedź

Minimalna praca, jaką trzeba wykonać, aby przewrócić na drugi bok sześcian, wynosi \(\displaystyle{W=\frac{Mga}{2}\left (\sqrt{2}-1\right ) }\).

Polecenie

Kiedy zostanie wykonana minimalna praca? Wybierz stwierdzenie, które twoim zdaniem jest prawdziwe.

Stwierdzenie 1 z 2

Minimalną pracę przy przewracaniu klocka wykonamy wtedy, kiedy blok będzie opadał po podniesieniu go na jedną z krawędzi.

Odpowiedź nieprawidłowa

Stwierdzenie 2 z 2

Minimalną pracę przy przewracaniu klocka wykonamy wtedy, kiedy blok ma prędkość zero, czyli stoi na jednej ze swoich krawędzi.

Odpowiedź prawidłowa

Polecenie

Wyznacz minimalną pracę wykonaną przy przewracaniu bloku na drugi bok. Wybierz prawidłową zależność, spośród dwóch przedstawionych poniżej.

Wybór 1 z 2

\(\displaystyle{W=\frac{Mga}{2}\left (\sqrt{2}-1\right ) }\)

Odpowiedź prawidłowa

Wybór 2 z 2

\(\displaystyle{W=Mg\frac{a}{2} }\)

Odpowiedź nieprawidłowa

Rozwiązanie

Minimalną pracę przy przewracaniu klocka wykonamy wtedy, kiedy blok ma prędkość zero, czyli stoi na jednej ze swoich krawędzi. Inaczej mówiąc, energia kinetyczna bloku w momencie przechyłu, równa jest zeru.

Rysunek


Ponieważ pole grawitacyjne jest polem zachowawczym, praca, jaką wykonujemy przy stawianiu bloku na krawędź, zostanie zużyta w całości na zwiększenie jego energii potencjalnej w tym polu. Nasz blok składa się z wielu cząsteczek i nad każdą z nich jest wykonywana praca. Jeżeli jednak, zgodnie z założeniem, nie nadaliśmy mu w momencie przechyłu dodatkowej energi kinetrycznej, to przy obliczaniu różnicy energii potencjalnej postępujemy tak, jak gdyby cała masa bloku była skupiona w jego środku masy. Środek masy zwiększył swoją wysokość o \(x\). Czyli zgodnie z rysunkiem mamy:

\(W=E_{p2}-E_{p1}\)

\(\displaystyle{W=Mg\frac{a\sqrt{2}}{2}-Mg\frac{a}{2} }\)

\(\displaystyle{W=\frac{Mga}{2}\left (\sqrt{2}-1\right ) }\),

gdzie \(E_{p1}\), \(E_{p2}\) oznaczają odpowiednio energię potencjalną środka masy w położeniu początkowym i końcowym.

Oczywiście, gdy blok się przewróci, to zyskana wcześniej energia potencjalna zmieni się na energię kinetyczną ruchu obrotowego względem jego krawędzi, a ta z kolei, przy zderzeniu bloku o ziemię, na ciepło.

Odpowiedź

Minimalna praca, jaką trzeba wykonać, aby przewrócić na drugi bok sześcian, wynosi \(\displaystyle{W=\frac{Mga}{2}\left (\sqrt{2}-1\right ) }\).