Zadanie 10.2

 Polecenie

Oblicz pola obszarów ograniczonych podanymi krzywymi.

 Wskazówki

Współrzędne biegunowe

Współrzędne biegunowe punktu \(P(x,y)\) płaszczyzny definiujemy jako parę \((r, \varphi),\) gdzie \(r\) jest odległością punktu \(P\) od początku układu współrzędnych, natomiast \(\varphi\) jest kątem, jaki tworzy półprosta \(OP\) z osią \(Ox.\)
_rysunek_10.2.7
  • Oś \(Ox\) nazywa się osią biegunową.
  • Dla danego wektora wodzącego \(r\geqslant 0\) i amplitudy \(\varphi \in \left \langle 0; 2\pi \right ),\) jego współrzędne kartezjańskie są określone wzorami:
    \(x=r\cos \varphi \\
    y=r\sin \varphi .\)
  • Dla każdego punktu o współrzędnych \((x,y)\) promień wodzący wynosi \(r=\sqrt{x^{2}+y^{2}}.\)
  • Jeśli \(x\neq 0\) oraz  \(r\neq 0,\) to \({\displaystyle \textrm {tg } \varphi =\frac{x}{y}},\)  zatem amplituda jest dana wzorem:  \({\displaystyle \varphi =\textrm {arctg }\left ( \frac{x}{y} \right )}.\)

Pole obszaru ograniczonego krzywą


Dla dowolnej krzywej \(r=r(\varphi),\) gdzie \(r(\varphi)\) jest ciągłą i nieujemną funkcją w przedziale \(\left \langle \alpha; \beta  \right \rangle,\) pole obszaru ograniczonego tą krzywą oraz promieniami o amplitudach \(\alpha\) i \(\beta\) wynosi
\[{\displaystyle |P|=\frac{1}{2}\int_{\alpha }^{\beta } r^{2}(\varphi )\ d\varphi} .\]
_rysunek_10.2.8

Krzywa opisana parametrycznie

Niech funkcje
\[\begin{cases}
x=x(t)\\
y=y(t)
\end{cases},\]
będą dwiema ciągłymi funkcjami na dla \( t\in \left \langle t_{1}; t_{2} \right \rangle.\)
Wówczas funkcje te określają krzywą parametryczną na płaszczyźnie \(\mathbb{R}^{2}.\) Zmienną \(t\) nazywamy parametrem. Równania \(\begin{cases}
x=x(t)\\
y=y(t)
\end{cases}\) są równaniami parametrycznymi tej krzywej.


Np. każda prosta może być opisana parametrycznie:
\[\begin{cases}
x=a+bt\\
y=c+dt
\end{cases},\ \ \ \ t\in \mathbb{R}.\]

Pole obszaru ograniczonego krzywą


Jeśli dana krzywa opisana jest równaniami parametrycznymi
\[\begin{cases}
x=x(t)\\
y=y(t)
\end{cases},\]
gdzie \( t\in \left \langle t_{1}; t_{2} \right \rangle,\) a przy tym funkcja \(x(t)\) ma w tym przedziale ciągłą pochodną, to pole obszaru ograniczonego łukiem danej krzywej, odcinkiem osi \(Ox\) oraz dwoma prostymi \(x=x(t_{1}), \ \ x=x(t_{2})\) wyraża się wzorem
\[{\displaystyle |P|=\int_{t_{1}}^{t_{2}}\left | y(t)\cdot x'(t) \right |\ dt}.\]
_rysunek_10.2.9

 Obszar 1

\(x^{2}+y^{2}=1, \ \ (x-1)^{2}+(y-1)^{2}=1\)

 Rozwiązanie

Szkicujemy okręgi \(x^{2}+y^{2}=1\) oraz  \((x-1)^{2}+(y-1)^{2}=1\) w układzie współrzędnych.
_rysunek_10.2.1
Pole zacieniowanego obszaru to całka oznaczona w granicach całkowania od \(0\) do \(1\) z różnicy funkcji opisującej krzywą \(x^{2}+y^{2}=1\) w pierwszej ćwiartce układu współrzędnych oraz krzywą \((x-1)^{2}+(y-1)^{2}=1\) (dolna część) .
Wyznaczamy z równań okręgów \(y.\)
\(x^{2}+y^{2}=1\\
y^{2}=1-x^{2}\\
y=\pm \sqrt{1-x^{2}}\)
Wybieramy dodatni znak, gdyż interesuje nas część okręgu znajdująca się nad osią \(Ox.\)
_rysunek_10.2.4
\((x-1)^{2}+(y-1)^{2}=1\\
(y-1)^{2}=1-(x-1)^{2}\\
y-1=\pm \sqrt{1-(x-1)^{2}}\)
Wybieramy ujemny znak pierwiastka, gdyż (przed przesunięciem o 1 jednostkę w górę) interesuje nas ta część okręgu, która znajduje się pod osią \(Ox.\)
_rysunek_10.2.3
Zatem pole zacieniowanego obszaru wynosi:
\[{\displaystyle |P|=\int_{0}^{1}\left [\sqrt{1-x^{2}}-\left (\sqrt{1-(x-1)^{2}}+1   \right ) \right ]\ dx=\int_{0}^{1}\left [\sqrt{1-x^{2}}+\sqrt{1-(x-1)^{2}}-1  \right ]\ dx=\int_{0}^{1}\sqrt{1-x^{2}}\ dx+\int_{0}^{1} \sqrt{1-(x-1)^{2}}\ dx- \int_{0}^{1} 1\ dx  =\cdots }\]
Dla wygody dzielimy całkę na trzy oddzielne i liczymy osobno, aby wrócić do liczenia pola powierzchni obszaru, tj.
\({\displaystyle =\int_{0}^{1}\frac{1-x^{2}}{\sqrt{1-x^{2}}}\ dx=\int_{0}^{1}\frac{dx}{\sqrt{1-x^{2}}}-\int_{0}^{1}\frac{x^{2}}{\sqrt{1-x^{2}}}\ dx=\begin{vmatrix}
x=\sin t\\
dx=\cos t\ dt
\end{vmatrix}=\Big[ \textrm{arcsin }x \Big ]_{0}^{1}-\int_{0}^{\frac{\pi}{2}\color{#F57C00}{(^{*})}}\frac{\sin^{2}t\cos t\ dt}{\sqrt{1-\sin^{2}t}}=\Big[ \textrm{arcsin }1-\textrm{arcsin }0 \Big ]-\int_{0}^{\frac{\pi}{2}}\frac{\sin^{2}t \cos t\ dt}{\cos t \color{#F57C00}{(^{**})}}=\Big[ \textrm{arcsin }1-0 \Big ]-\int_{0}^{\frac{\pi}{2}}\frac{\sin^{2}t \cancel{\cos t}\ dt}{\cancel{\cos t}}=\textrm{arcsin }1-\int_{0}^{\frac{\pi}{2}}\sin^{2}t\ dt=\textrm{arcsin }1-\int_{0}^{\frac{\pi}{2}}\frac{1-\cos 2t}{2}\ dt=\frac{\pi}{2}-\Big [ \frac{1}{2}t-\frac{1}{2}\cdot \frac{1}{2}\sin 2t \Big ]_{0}^{\frac{\pi}{2}}=\frac{\pi}{2}-\left ( \frac{\pi}{4}-\frac{1}{4}\sin \pi-0+ \frac{1}{4}\sin 0 \right ) =\frac{\pi}{2}-\frac{\pi}{4}=\frac{\pi}{4}}\)

\(\color{#F57C00}{(^{*})(^{**})}\) - odczytujemy z wykresu granice całkowania (\({\displaystyle \sin 0 = 0, \ \sin \frac{\pi}{2}=1}\)) oraz sprawdzamy, że w danych granicach funkcja cosinus jest dodatnia, zatem \(\sqrt{\cos^{2}t}=\cos t.\)
_rysunek_10.2.6
\({\displaystyle =\int_{0}^{1}\frac{1-(x-1)^{2}}{\sqrt{1-(x-1)^{2}}}\ dx=\int_{0}^{1}\frac{dx}{\sqrt{1-(x-1)^{2}}}-\int_{0}^{1}\frac{(x-1)^{2}}{\sqrt{1-(x-1)^{2}}}\ dx=\begin{vmatrix}
x-1=\sin t\\
dx=\cos t\ dt
\end{vmatrix}=\Big[ \textrm{arcsin }(x-1) \Big ]_{0}^{1}-\int_{-\frac{\pi}{2}\color{#F57C00}{(^{*})}}^{0} \frac{\sin^{2}t\cos t\ dt}{\sqrt{1-\sin^{2}t}}=\Big[ \textrm{arcsin }0-\textrm{arcsin }(-1) \Big ]-\int_{-\frac{\pi}{2}}^{0}\frac{\sin^{2}t \cos t\ dt}{\cos t \color{#F57C00}{(^{**})}}=\Big[ 0+\textrm{arcsin }1 \Big ]-\int_{-\frac{\pi}{2}}^{0}\frac{\sin^{2}t \cancel{\cos t}\ dt}{\cancel{\cos t}}=\textrm{arcsin }1-\int_{-\frac{\pi}{2}}^{0}\sin^{2}t\ dt=\textrm{arcsin }1-\int_{-\frac{\pi}{2}}^{0}\frac{1-\cos 2t}{2}\ dt=\frac{\pi}{2}-\Big [ \frac{1}{2}t-\frac{1}{2}\cdot \frac{1}{2}\sin 2t \Big ]_{-\frac{\pi}{2}}^{0}=\frac{\pi}{2}-\left [0- \frac{1}{4}\sin 0 -\left ( -\frac{\pi}{4}-\frac{1}{4}\sin (-\pi) \right ) \right ] =\frac{\pi}{2}-\frac{\pi}{4}=\frac{\pi}{4}}\)

\(\color{#F57C00}{(^{*})(^{**})}\) - odczytujemy z wykresu granice całkowania (\({\displaystyle \sin 0 =1-1=0 , \ \sin \left ( -\frac{\pi}{2}\right )= 0-1=-1}\)) oraz sprawdzamy, że w danych granicach funkcja cosinus jest dodatnia, zatem \(\sqrt{\cos^{2}t}=\cos t.\)
_rysunek_10.2.5
\({\displaystyle =\Big[ x\Big ]_{0}^{1}=1-0=1 }\)
Zatem wracając do pola obszaru \(|P|\) oraz wstawiając wyżej uzyskane całki, otrzymamy:
\[{\displaystyle |P|=\int_{0}^{1}\left [\sqrt{1-x^{2}}-\left (\sqrt{1-(x-1)^{2}}+1   \right ) \right ]\ dx=\int_{0}^{1}\left [\sqrt{1-x^{2}}+\sqrt{1-(x-1)^{2}}-1  \right ]\ dx=\int_{0}^{1}\sqrt{1-x^{2}}\ dx+\int_{0}^{1} \sqrt{1-(x-1)^{2}}\ dx- \int_{0}^{1} 1\ dx  =\frac{\pi}{4}+\frac{\pi}{4}-1=\frac{\pi}{2}-1 }\]

 Odpowiedź

\({\displaystyle |P|=\frac{\pi}{2}-1 }\)

 Obszar 2

\({\displaystyle (x^{2}+y^{2}-2ax)^{2}=4a^{2}(x^{2}+y^{2})}\) (kardioida)

 Rozwiązanie

Kardioida - to szczególny przypadek ślimaka Pascala, dla \(l=2r.\)  Kardioida, zwana krzywą sercową, jest opisana przez ustalony punkt okręgu toczącego się bez poślizgu po zewnętrzu innego nieruchomego okręgu o tej samej średnicy.
Wyznaczamy wektor wodzący \(r,\) aby skorzystać ze wzoru na pole obszaru ograniczonego krzywą \(r(\varphi).\)
Do równania \({\displaystyle (x^{2}+y^{2}-2ax)^{2}=4a^{2}(x^{2}+y^{2})}\) podstawiamy współrzędne biegunowe
\(\begin{cases}
x=r \cos \varphi\\
y=r \sin \varphi
\end{cases},\) gdzie \(r \geqslant  0, \ \ \varphi \in \left \langle 0; 2\pi \right \rangle.\)
\[ \begin{array}{l}
{\displaystyle (x^{2}+y^{2}-2ax)^{2}=4a^{2}(x^{2}+y^{2})}\\
{\displaystyle \left (r^{2}\cos^{2}\varphi + r^{2}\sin^{2}\varphi -2ar\cos \varphi  \right )^{2}=4a^{2}\left ( r^{2}\cos^{2}\varphi+r^{2}\sin^{2}\varphi \right )}\\
{\displaystyle \left (r^{2}\cos^{2}\varphi + r^{2}\sin^{2}\varphi -2ar\cos \varphi  \right )^{2}=4a^{2}r^{2}\underbrace{\left ( \cos^{2}\varphi+\sin^{2}\varphi \right )}_{=1}}\\
{\displaystyle \left (r^{2}\cos^{2}\varphi + r^{2}\sin^{2}\varphi -2ar\cos \varphi  \right )^{2}=4a^{2}r^{2}}\\
{\displaystyle r^{2}\cos^{2}\varphi + r^{2}\sin^{2}\varphi -2ar\cos \varphi  =2ar}\\
{\displaystyle r^{2}\underbrace{\left (\cos^{2}\varphi + \sin^{2}\varphi  \right )}_{=1} -2ar\cos \varphi  =2ar}\\
{\displaystyle r^{2}-2ar\cos \varphi  =2ar}\\
{\displaystyle r^{2}-2ar\cos \varphi -2ar=0}\\
{\displaystyle r^{2}-2ar\left (\cos \varphi + 1 \right )=0}\\
{\displaystyle r\left [r-2a\left (\cos \varphi + 1 \right )  \right ]=0}\\
{\displaystyle r=0 \ \ \vee \ \ r=2a\left (\cos \varphi + 1 \right )}
\end{array}\]

Ponieważ dla \(r=0\) krzywa jest punktem \((0,0),\) zatem jej pole jest równe \(0.\)
Obliczymy  \({\displaystyle |P|=\frac{1}{2}\int_{\alpha }^{\beta } r^{2}(\varphi )\ d\varphi}\)  ograniczonego krzywą \( r=2a\left (\cos \varphi + 1 \right ),\) dla \(\varphi \in \left \langle 0; 2\pi \right \rangle.\)
_rysunek_10.2.11
\[ \begin{array}{l}
{\displaystyle |P|=\frac{1}{2}\int_{0}^{2\pi} \left [2a\left (\cos \varphi + 1 \right ) \right ]^{2}\ d \varphi=}\\
{\displaystyle = 2a^{2}\int_{0}^{2\pi}\left (\cos \varphi + 1 \right )^{2} \ d \varphi =}\\
{\displaystyle  =2a^{2}\int_{0}^{2\pi}\left (\cos^{2} \varphi + 2\cos \varphi + 1 \right )\ d \varphi=}\\
{\displaystyle = 2a^{2}\int_{0}^{2\pi}\left (\frac{1-\cos 2\varphi}{2} + 2\cos \varphi + 1 \right )\ d \varphi=}\\
{\displaystyle =2a^{2}\int_{0}^{2\pi}\left (\frac{1}{2}-\frac{\cos 2\varphi}{2} + 2\cos \varphi + 1 \right )\ d \varphi=}\\
{\displaystyle = 2a^{2}\int_{0}^{2\pi}\left (\frac{3}{2}-\frac{\cos 2\varphi}{2} + 2\cos \varphi \right )\ d \varphi=}\\
{\displaystyle = 2a^{2} \Big [ \frac{3}{2}\varphi +2 \sin \varphi -\frac{1}{2}\cdot \frac{1}{2}\sin 2\varphi \Big ]_{0}^{2\pi} =}\\
{\displaystyle = 2a^{2}\left ( \frac{3}{2}\cdot 2\pi +2 \sin 2\pi -\frac{1}{4}\sin 4\pi -(0+0-0)  \right ) =}\\
{\displaystyle =2a^{2}\cdot 3 \pi=6a^{2}\pi.}
\end{array}\]

 Odpowiedź

Pole obszaru ograniczonego kardioidą \({\displaystyle (x^{2}+y^{2}-2ax)^{2}=4a^{2}(x^{2}+y^{2})}\) wynosi \({\displaystyle |P|=6a^{2}\pi.}\)

 Obszar 3

\(r(\varphi )=a\varphi, \ \ \varphi \in \left \langle 0; 2\pi \right \rangle \) (pierwszy zwój spirali Archimedesa)

 Rozwiązanie

Pierwszy zwój spirali Archimedesa dla \(\varphi \in \left \langle 0; 2\pi \right \rangle\) wygląda następująco.
_rysunek_10.2.13
Stosujemy wzór na  \({\displaystyle |P|=\frac{1}{2}\int_{\alpha }^{\beta } r^{2}(\varphi )\ d\varphi}\)  ograniczonego krzywą opisaną za pomocą współrzędnych biegunowych dla \(\varphi \in \left \langle 0; 2\pi \right \rangle.\)
Zatem
\({\displaystyle |P|=\frac{1}{2}\int_{0}^{2\pi}(a\varphi )^{2}d\varphi= \frac{1}{2}a^{2}\int_{0}^{2\pi}\varphi^{2}d\varphi =\frac{1}{2}a^{2} \Big [ \frac{\varphi^{3}}{3} \Big ]_{0}^{2\pi}= \frac{1}{2}a^{2} \left [ \frac{(2\pi)^{3}}{3}-0 \right ]=\frac{1}{2}a^{2}\cdot \frac{8\pi^{3}}{3}=\frac{4\pi^{3}a^{2}}{3}.}\)

 Odpowiedź

\({\displaystyle |P|=\frac{4\pi^{3}a^{2}}{3}}\)

 Obszar 4

\(\left\{\begin{matrix}
x(t)=a(t-\sin t)\\
y(t)=a(1-\cos t)
\end{matrix}\right.,\ \  t\in \left \langle 0; 2\pi \right \rangle\) (cykloida)

 Rozwiązanie

Krzywa przedstawiona parametrycznie \(\left\{\begin{matrix}
x(t)=a(t-\sin t)\\
y(t)=a(1-\cos t)
\end{matrix}\right.,\) dla \(t\in \left \langle 0; 2\pi \right \rangle\) to cykloida. Cykloidę zakreśla punkt leżący na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej.
Pole cykloidy dla \(t\in \left \langle 0; 2\pi \right \rangle\) to pole obszaru między pojedynczym fragmentem cykloidy oraz osią \(Ox.\) Liczymy  \({\displaystyle |P|=\int_{t_{1}}^{t_{2}}\left | y(t)\cdot x'(t) \right |\ dt}\)  ograniczonego krzywą opisaną parametrycznie.
\[ \begin{array}{l}
{\displaystyle |P|=\int_{0}^{2\pi}a(1-\cos t)\cdot a (1-\cos t) dt=}
{\displaystyle a^{2}\int_{0}^{2\pi}(1-\cos t)^{2}dt=}\\
{\displaystyle = a^{2}\int_{0}^{2\pi}(1-2\cos t+\color{#F57C00}{\cos^{2} t})dt=}
{\displaystyle  a^{2}\int_{0}^{2\pi}\left (1-2\cos t+\frac{1}{2}\cos 2t+\frac{1}{2}  \right )dt=}\\
{\displaystyle =a^{2}\int_{0}^{2\pi}\left (\frac{3}{2}-2\cos t+\frac{1}{2}\cos 2t  \right )dt= }
{\displaystyle a^{2}\Big [\frac{3}{2}t-2\sin t+\frac{1}{4}\sin 2t \Big ]_{0}^{2\pi}=}\\
{\displaystyle =a^{2}\Big [\frac{3}{2}\cdot 2\pi-2\sin 2\pi+\frac{1}{4}\sin 2\cdot 2\pi -(0-0+0) \Big ]=}
{\displaystyle a^{2}\cdot 3 \pi=3\pi a^{2}.}
\end{array}\]
 \({\displaystyle \cos 2t=\cos^{2}t-\sin^{2}t}\\ {\displaystyle \cos 2t=\cos^{2}t-\left (1-\cos^{2}t \right )}\\ {\displaystyle \cos 2t=\cos^{2}t-1+\cos^{2}t }\\ {\displaystyle \cos 2t=2\cos^{2}t-1}\\ {\displaystyle \cos 2t + 1=2\cos^{2}t}\\ {\displaystyle \cos^{2}t}=\frac{\cos 2t + 1}{2}\) 

 Odpowiedź

\({\displaystyle |P|=3\pi  a^{2}}\)

 Polecenie

Oblicz pola obszarów ograniczonych podanymi krzywymi.

 Obszar 1

\(f(x)=\ln x,\ x=e,\ x=2e\)

 Odpowiedź

\({\displaystyle |P|=e\ln 4}\)

 Rozwiązanie

_rysunek_10.2.19
\({\displaystyle |P|=\int_{e}^{2e} \ln x\ dx=\Big [ x\ln x -x \Big ]_{e}^{2e}=2e\ln (2e) -2e -(e\ln e -e)= 2e( \ln 2 +\ln e)-2e -e+e=2e\ln 2+2e-2e-e+e=2e\ln 2=e\ln 4}\)

 Obszar 2

\({\displaystyle \frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=1}\)

 Odpowiedź

\(|P|=\pi ab\)

 Rozwiązanie

Elipsa \({\displaystyle \frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=1}\) w układzie współrzędnych.
_rysunek_10.2.14
_rysunek_10.2.15
Pole obszaru ograniczonego elipsą \({\displaystyle \frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=1}\) dzielimy na cztery równe pola. Każde z tych pól ma to samo pole.
Wyznaczamy równanie krzywej znajdującej się w pierwszej ćwiartce układu współrzędnych. 
\({\displaystyle \frac{y^{2}}{b^{2}}=1-\frac{x^{2}}{a^{2}}}\\
{\displaystyle y^{2}=b^{2}\left (1-\frac{x^{2}}{a^{2}}  \right )}\\
{\displaystyle y=\pm \sqrt{b^{2}\left (1-\frac{x^{2}}{a^{2}}  \right )}}\\
{\displaystyle y=\sqrt{b^{2}\left (1-\frac{x^{2}}{a^{2}}  \right )}}\)
Liczymy pole obszaru:
\({\displaystyle |P|=4\int_{0}^{a} \sqrt{b^{2}\left (1-\frac{x^{2}}{a^{2}}  \right )}\ dx=}\\
{\displaystyle =4b\int_{0}^{a} \sqrt{1-\frac{x^{2}}{a^{2}}}\ dx=}\\
{\displaystyle =4b\int_{0}^{a} \sqrt{1-\left (\frac{x}{a}\right )^{2}}\ dx= \begin{vmatrix}
\frac{x}{a}=\sin t\\
\frac{dx}{a}=\cos t\ dt\\
dx=a\cos t\ dt
\end{vmatrix} =}\\
{\displaystyle = 4ab\int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \sqrt{1-\sin^{2} t}\cos t\ dt= }\\
{\displaystyle =4ab\int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \cos^{2}t\ dt= 4ab\int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \frac{\cos 2t +1}{2}\ dt= }\\
{\displaystyle =4ab\Big[ \frac{1}{2}t +\frac{1}{4}\sin 2t \Big]_{0}^{\frac{\pi}{2}} =}\\
{\displaystyle =  4ab \left [ \frac{\pi}{4}+0-(0+0) \right ]=\pi ab}.\)
_rysunek_10.2.16
Elipsę \({\displaystyle \frac{x^{2}}{a^{2}}+\frac{y^{2}}{b^{2}}=1}\) przedstawiamy w postaci parametrycznej.
\(\begin{cases}
x(t)=a\cos t\\
y(t)=b\sin t
\end{cases},\) dla  \(t\in \left \langle 0;2\pi \right \rangle.\)
Aby obliczyć pole obszaru ograniczonego powyższą krzywą wyznaczamy pochodną \(y'(t)=b\cos t\) oraz  musimy zauważyć, że \(a,b \gt 0, \sin t \gt 0,\) dla  \(t\in \left \langle 0;\frac{\pi}{2} \right \rangle.\) Ograniczamy się bowiem do pierwszej ćwiartki, gdyż pole elipsy możemy podzielić na cztery równe pola. Zatem korzystając ze wzoru \({\displaystyle |P|=\int_{t_{1}}^{t_{2}}\left | y(t)\cdot x'(t) \right |\ dt}\) dostaniemy:
\({\displaystyle |P|=4\int_{0}^{\frac{\pi}{2}}\left |b\sin t \cdot (-a)\sin t  \right |\ dt=4ab\int_{0}^{\frac{\pi}{2}}\sin^{2} t\ dt=}\\
{\displaystyle = 4ab\int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \frac{1-\cos 2t}{2}\ dt=4ab \Big [  \frac{1}{2}t-\frac{1}{4}\sin 2t \Big ]_{0}^{\frac{\pi}{2}}=}\\
{\displaystyle =4ab\left [ \frac{\pi}{4}-\frac{1}{4}\sin \pi -(0-0) \right ]=\pi ab.}\)

 Obszar 3

\({\displaystyle r(\varphi )=a\cos 3\varphi, \ \ \varphi \in \left \langle 0;2\pi \right \rangle }\)

 Odpowiedź

\({\displaystyle |P|=\frac{\pi a^{2}}{4}}\)

 Rozwiązanie

_rysunek_10.2.17
Dzielimy pole obszaru zakreślonego przez rozetę trójlistną na sześć równych pól, z których każde stanowi dokładnie połowę jednego "liścia" rozety. Wówczas \(\varphi \in \left \langle 0;\frac{\pi}{6} \right \rangle.\)
\({\displaystyle |P|=6\cdot \frac{1}{2}\int_{0}^{\frac{\pi}{6}} \left (a\cos 3\varphi  \right )^{2}\ d\varphi =3a^{2}\int_{0}^{\frac{\pi}{6}} \cos^{2} 3\varphi\ d\varphi= 3a^{2}\int_{0}^{\frac{\pi}{6}} \frac{\cos 6\varphi+1}{2}\ d\varphi=3a^{2}\Big [ \frac{1}{4}\sin 6\varphi +\frac{1}{2}\varphi \Big ]_{0}^{\frac{\pi}{6}}=3a^{2}\left [ \frac{1}{4}\sin \pi+\frac{1}{2}\cdot \frac{\pi}{6}-(0+0) \right ]=3a^{2}\cdot \frac{\pi}{12}=\frac{\pi a^{2}}{4} .}\)

 Polecenie

W zadaniach 1-6 tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Wybierz ją i sprawdź poprawność klikając przycisk "Sprawdź" lub na końcu "Sprawdź poprawność odpowiedzi".

Zadanie 1

Pole obszaru zaznaczonego na rysunku wynosi

_rysunek_10.2.21

Zadanie 2

Z rysunku przedstawionego poniżej wynika, że:

_rysunek_10.2.22

Zadanie 3

Pola koła \( x^{2}+y^{2}\leqslant 4 \) nie można opisać wzorem:

Zadanie 4

Pole obszaru ograniczonego cykloidą \(\left\{\begin{matrix}
x(t)=t-\sin t\\
y(t)=1-\cos t
\end{matrix}\right.\) wynosi

Zadanie 5

Pole obszaru

_rysunek_10.2.23

ograniczonego krzywymi \(y =\sin x\) oraz \(y =\cos x,\) pomiędzy \(x = 0\) oraz \({\displaystyle x =\frac{\pi}{2}}\) nie jest równe:

Zadanie 6

Pole obszaru przedstawionego na poniższym rysunku wynosi

_rysunek_10.2.23

Podsumowanie